Znamy dwie odmiany mosiądzów – do odlewów i obróbki plastycznej. Potrafimy z nich korzystać od bardzo dawna. Przestrzeń odkrycia i upowszechnienia tego materiału to dzisiejsze tereny Indii. Nawet zawartości tego stopu może stanowić cynk. Wersje plastyczne mosiądzu dzieli się z kolei na wieloskładnikowe (ołowiowe i bezołowiowe) oraz dwuskładnikowe naczynia miedziane.
Brązy i spiże – co warto wiedzieć o tych odlewach?
Nieco innych substancji można łączyć z miedzią, by uzyskać brąz, są to np. mangan, beryl, krzem, cyna, glin, ołów, a nawet inne dodatki z tablicy Mendelejewa, również w postaci związków. Dodatkowy wkład musi wynosić ponad 2% całości, dlatego charakteryzuje się go specjalnymi terminami jak brąz krzemowy czy brąz berylowy. Najczęściej odkrywane w pracach archeologów brązy cynowe były znane już w zamierzchłej przeszłości, bywają to np: misy i dzbany z brązu, miecze i zbroje, ozdoby oraz przedmioty codziennego użytku. Brązy wyróżniają się niewielkim skurczem odlewniczym, przez co można wytwarzać artefakty o skomplikowanych kształtach. Dla tych właściwości z brązu tworzono najwięcej pomników. Pozostałe ważne przymioty odlewów z brązu to wielka odporność, zarówno na uszkodzenia i ścieranie, jak i na opady oraz skrajne temperatury. Plastyczne brązy bez problemu spawa się lub lutuje; są sprężyste i nie rdzewieją.
Niezwykłe spiże i ich właściwości
Spiże natomiast to stopy miedzi z cynkiem, cyną i ołowiem – niekiedy można spotkać się z jego zaliczeniem do brązów. Wyrożnia je zawartość zwiększonej ilości cyny niż w klasycznym brązie. Dodatki Pb i Zn liczą odpowiednio 2-6 i 2-7%. Równie dobrze jak brąz spiż znosi oddziaływanie mechaniczne i korodowanie. W czasach pierwszych cywilizacji uznawano go za materiał wyjątkowo odporny, zatem tworzono ze spiżu narzędzia walki. W czasach bliższych współczesności ludwisarze odlewali spiżowe dzwony, natomiast w czasach późniejszych rusznikarze – armaty. Posiadanie uniwersalnych właściwości przez spiż stało się przyczyną przetopienia wielu dzwonów w broń. Obecnie spiż ceni się przede wszytskim w rzeźbiarstwie, używa się go do wyrobu elementów dekoracyjnych.
